तृतीय: पाठ: सोमप्रभम्

तृतीय: पाठ:

सोमप्रभम्

अ. (तत: प्रतिशति करतलाभ्यां चक्षुषी मार्जयन्ती पञ्चवर्षदेशिया बालिका सोमप्रभा )

विमला  - अये जागरिता ! त्वरस्व तावत्  I  परिहीयते विद्यालयगमनवेला  I

सोमप्रभा – अम्ब ! अद्या न गमिष्यामि  विद्यालयम् I

विमला – ( हस्तेन सोमप्रभां गृहीत्वा ) अये किमेतत् कथयसी I विद्यालयस्तु गन्तव्य एव प्रतिदिनम् I

                                  (सोमप्रभाया: प्रस्थानम् )

श्वश्रू: - विमले! अयि दुष्टे ! कुत्र मृतासि ? कियत: कालात्  शब्दापायमि?

विमला – (सकरूणं निशाम्य ) इयं मम श्वश्रू: सदैव मर्मघातिभि: कटुवचनैराक्षिपति माम्  I ( उच्चै: स्वरेण ) अम्ब ! इयमागच्छति I किं करणीयम् ? (परिक्रामति)

                              (तत: प्रविशति साटोपं कोपं निरूपयन्ति श्वश्रू:)

I. एकपदेन उत्तरत  -                                                  (1/2x6=3)

   (क) कति वर्षदेशीया अस्ति सोमप्रभा ?

   (ख) सोमप्रभा के मार्जयन्ती प्रविशति ?

   (ग) का परिहीयते ?

   (घ) का अद्या विद्यालयं न गमिष्यामि इति कथितम् ?

   (ङ) प्रतिदिनं कुत्र गन्तव्यं एव ?

   (च) साटोपं का प्रविशति ?

II. पूर्णवाक्येन लिखत I                                                 (2x3=6)

   (क) विद्यालयं न ‘गमिष्यामि’ इति सोमप्रभाया: वचनं श्रुत्वा माता विमला किं उत्तरं दत्तम् ?

   (ख) विमलायाः श्वश्रू: कीदृशै: वचनै: तां आक्षिपति ?

   (ग) श्वश्रू: विमलां संबोध्य किं अवदत् ?

III. निर्देशानुसारं उत्तरत I                                                (1/2x2=1)

   (क) नाढ्यांशात्क्त्वा प्रत्ययस्य एकं पदं चिनुत ?

   (ख) “अस्मिन् दिने” इत्यर्थे किं पदं नाढ्यांशे प्रयुक्तम् ?

   Q2

I. एकपदेन उत्तरत  -                                                  (1x1/2=5)

  (क) का विमलाया: पितरं अधिकृत्य कथयति ?

  (ख) श्रावणे विगते कः विमलां नेतुं आगत: ?

  (ग) का चायभाजनानि त्रोटितानि इति माता वदति ?

  (घ) कौ विमलां जिघांसया गृहीत्वा प्रघर्षयत: ?

  (ङ) श्वसुरौ विमलां कुत्र नयत: ?

  (च) विमला किमर्थं सप्राणपणं प्रयजते ?

  (छ) सोमप्रभा केन सह प्रवशति  ?

  (ज) कौ विमलां मुञ्चतः ?

  (झ) का सोमप्रभायाः कण्ठं आलिङ्गति ?

  (ञ) का विमलां महत: सङ्कटात् उद्धृतवती ?

 

II. पूर्णवाक्येन लिखत I                                                 (2x6=12)

   (क) श्वश्रू: कथं प्रविशति ?

   (ख) विमलायाः किं समर्पितवान् ?

   (ग) श्वशुर: प्रविश्य किं कथयति ?

   (घ) सोमप्रभा प्रविश्य किं पश्यति ?

   (ङ) विमलां कौ मुञ्चतः ?

   (च) विद्यालयात् गृहमागत्य सोमप्रभा कीं अपश्यत् ?

III. पर्यायपदं / समानार्थक शब्दं लिखत I                                         (1/2x2=1)

    (क) पदत्राणे....................................

    (ख) पात्राणि....................................

V. सन्धिं कुरुत I                                                             (1/2x4=2)

    (क) मयैतत् I

    (ख) किमप्यत्याहितम् I

    (ग) मामियम् I

    (घ) श्वसुरश्च I   

VI. प्रकृति – प्रत्यय संयोगं कुरुत I                                             (1/2x4=2)

    (क) निर् + गम् + ल्यप्

    (ख) वि + हस् + ल्यप्

    (ग) सम् + बुध् + ल्यप्

    (घ) अभि + गम् + ल्यप्

VII अधोलिखितेषु पदेषु उपसर्गपदं चिनुत -                                      (1/2x4=2)

 (क) प्रत्युत्तरम्

 (ख) उद्घृतवती

 (ग) सञ्जात:

 (घ) प्रवर्धते

VIII प्रश्ननिर्माणम् कुरुत                                                      (1x4=4)

(क) त्रोटितानि दृष्टया भाजनानि ।

(ख) एनां महानसं नयत ।

(ग) निरीक्षकेण सह सोमप्रभा प्रविशति ।

(घ) त्वम् वेतनस्य गर्वम् उद्वहसि ।